Σάββατο του Λαζάρου – Ιστορία, έθιμα,
συνταγή για εύκολα λαζαράκια!-
Την ημέρα αυτή η Ορθοδοξία γιορτάζει το θαύμα της εκ νεκρών
έγερσης του Λαζάρου, φίλου και πιστού μαθητού του Ιησού. Ο Λάζαρος
υπήρξε στενός φίλος του Ιησού Χριστού,
αδερφός της Μάρθας και της Μαρίας. Κατοικούσε στη Βηθανία, 3 χλμ. περίπου ανατολικά
της Ιερουσαλήμ.
Ενώ ο Ιησούς βρισκόταν μακριά
από τη Βηθανία, ο Λάζαρος ασθένησε. Οι αδερφές του ειδοποίησαν τον Ιησού για
την κατάστασή του, ο Ιησούς όμως καθυστέρησε εσκεμμένα τη μετάβασή του στη
Βηθανία.
Όταν έφθασε στο σπίτι μαζί με
τους μαθητές Του, ο Λάζαρος ήταν ήδη νεκρός για τέσσερις ημέρες. Ο Ιησούς όμως
αφού προσευχήθηκε, τον ανάστησε λέγοντας την πασίγνωστη φράση: "Λάζαρε,
δεύρο έξω". (Ο Λάζαρος σηκώθηκε, βγήκε έξω από το μνήμα του με
δεμένα τα πόδια και τα χέρια, και το πρόσωπό του περιτυλιγμένο με το σουδάριο .
Το θαύμα αυτό του Ιησού έγινε η αιτία ν α πιστέψουν πολλοί από τους Ιουδαίους.
Η ανάσταση του Λαζάρου και η
συγκέντρωση του πλήθους θορύβησε τους αρχιερείς και τους Φαρισαίους, οι οποίοι
αποφάσισαν να θανατώσουν τον Ιησού, αλλά και το Λάζαρο. Δεν κατόρθωσαν όμως να
το πράξουν για το Λάζαρο, τον Ιησού όμως αργότερα τον σταύρωσαν. Έξη ημέρες
πριν από το Πάσχα, ο Ιησούς κάθισε σε δείπνο το οποίο δόθηκε γι Αυτόν. Μαζί του
ήταν και ο Λάζαρος, ενώ πλήθος κόσμου είχαν πάει για να δουν όχι μόνο τον
Ιησού, αλλά και τον αναστημένο Λάζαρο .
Σύμφωνα με την παράδοση, ο
Λάζαρος ήταν 30 ετών όταν ο Κύριος τον ανάστησε και μετά από το γεγονός της
ανάστασης έζησε άλλα 30 χρόνια. Άλλη παράδοση επίσης αναφέρει ότι ο Λάζαρος
μετά την ανάστασή του θέλοντας να αποφύγει το μίσος των αρχιερέων κατέφυγε
στο Κίτιο της
Κύπρου, όπου χειροτονήθηκε από τον Παύλο και το Βαρνάβα ως πρώτος επίσκοπος Κιτίου.
·
Τα λαζαράκια είναι παραδοσιακά κουλουράκια ή πιο σωστά γλυκά ψωμάκια που τα
λένε και λαζάρηδες ή λαζαρούδια.
- Δίνουμε στα «λαζαράκια» το
σχήμα ανθρώπου σπαργανωμένου, όπως ακριβώς παριστάνεται ο Λάζαρος στις
θρησκευτικές εικόνες.
- Παλιά το έθιμο ήταν πολύ
συνηθισμένο. Οι γιαγιάδες λέγανε «λαζαράκια για τον Λάζαρο αν δεν πλάσεις,
ψωμί δεν θα χορτάσεις». Σύμφωνα με την παράδοση, ο αναστημένος Λάζαρος
είχε πει: «Όποιος ζυμώσει και δε με πλάσει, το φαρμάκι μου να πάρει…»
- Κάθε οικογένεια έφτιαχνε τόσα
λαζαράκια όσα και τα παιδιά της. Τα παιδιά τρελαίνονταν να τα τρώνε ζεστά.
- Η γέμιση στα λαζαράκια δεν
είναι υποχρεωτική. Αλλοι δεν βάζουν καθόλου, ενώ άλλοι βάζουν σταφίδες
(όπως η δική μας συνταγή) ή αλεσμένα καρύδια και αμύγδαλα αλλά και σύκα,
μέλι, και γενικά ότι ήθελαν.
Υλικά Συνταγής
- 1 κιλό αλεύρι για όλες τις
χρήσεις
- 350 γρ. ζάχαρη
- 2 κουταλιές κανέλα
- 40 γρ. μαγιά φρέσκια
- 400 γρ. σταφίδες
- Μισό σφηνάκι κονιάκ
- 1 φλυτζάνι ελαιόλαδο
- Μισό κουταλάκι αλάτι
- Μισό κουταλάκι γαρύφαλλο
- Γαρύφαλα (προαιρετικά για τα
μάτια)
- σουσάμι (προαιρετικά)
Σε ένα φλυτζάνι χλιαρό
νερό διαλύουμε τη μαγιά.
Σε μια μεγάλη λεκάνη
κοσκινίζουμε όλο το αλεύρι.
Κάνουμε μια λακκούβα
στη μέση, και ρίχνουμε το διάλυμα της μαγιάς.
Προσθέτουμε το
ελαιόλαδο, το αλάτι και τη ζάχαρη. Κρατάμε μια κουταλιά ζάχαρη για μετά.
Ζυμώνουμε το μείγμα
μέχρι να γίνει ζύμη αλλά όχι πολύ σφιχτή. Αν χρειαστεί προσθέτουμε ένα φλυτζάνι
χλιαρό νερό ακόμα. Η ζύμη γίνεται εύκολα γιατί βοηθάει το ελαιόλαδο.
Σκεπάζουμε τη ζύμη και
την αφήνουμε σε μέρος ζεστό για 1 ώρα.
Για τη γέμιση αλέθουμε
τις σταφίδες και όταν γίνουν πολτός προσθέτουμε τη μια κουταλιά ζάχαρη, το
κονιάκ, την κανέλα και το γαρύφαλλο και ανακατεύουμε.
Χωρίζουμε τη ζύμη σε 8
ίσα κομμάτια και την απλώνουμε με τα χέρια για να πάρει σχήμα στενόμακρο.
Βάζουμε επάνω σε κάθε
κομμάτι ίση ποσότητα από τη γέμιση, περίπου μια-δυο κουταλιές.
Σκεπάζουμε τη γέμιση
με τη ζύμη και την πλάθουμε σαν ανθρωπάκια. Για τα σταυρωμένα χέρια, φτιάχνουμε
με την υπόλοιπη ζύμη «μακαρόνια» που τα περνάμε χιαστί από την πίσω μεριά του
σώματος και τα δένουμε σε σχήμα χιαστί μπροστά. Απλό, ε;
Τέλος, αν θέλουμε να
κρατήσουμε την παράδοση, πασπαλίζουμε τα λαζαράκια μας με σουσάμι και μπήγουμε
2-3 γαρύφαλλα για μάτια και στόμα.
Σε ένα λαδωμένο ταψί
βάζουμε τα λαζαράκια ώστε να έχουν κάποια απόσταση μεταξύ τους. Το κάνουμε αυτό
γιατί θα απλώσουν αρκετά.
Σκεπάζουμε το ταψί και
αφήνουμε τα λαζαράκια μας να φουσκώσουν σε ζεστό μέρος. Θα χρειαστεί μισή με
μία ώρα περίπου.
Τέλος, ψήνουμε τα
λαζαράκια σε προθερμασμένο φούρνο στους 180 βαθμούς για περίπου 40-50 λεπτά.
Μόλις γίνουν, τα αφήνουμε λίγο να κρυώσουν πριν τα βγάλουμε από το ταψί.
Έπειτα απλώνουμε τα λαζαράκια μας σε πιατέλα ή τα στολίζουμε σε ένα καλάθι.
Τα
κάλαντα του Λαζάρου
Ένα άλλο πολύ διαδεδομένο
έθιμο ήταν τα κάλαντα του Λαζάρου, που συνήθως (αλλά όχι πάντα) αναφέρονταν
στην ανάσταση του Λαζάρου. Αυτά ήταν από ένα τα πιο ζωντανά έθιμα στις μικρές
κοινωνίες και στα χωριά.
Σήμερον έρχεται ο Χριστός
ο επουράνιος θεός.
Εν τη πόλει Βηθανία
Μάρθα κλαίει και Μαρία.
Λάζαρο τον αδελφό της
τον γλυκύ και καρδιακόν της.
Τον μοιρολογούν και λένε
τον μοιρολογούν και κλαίνε.
Τρεις ημέρες τον θρηνούσαν
και τον εμοιρολογούσαν
Και τη μέρα την Τετάρτη
κίνησε ο Χριστός για να ‘ρθει.
Τότε εβγήκε η Μαρία
έξω από τη Βηθανία
και εμπρός του γονατίζει
και τα πόδια του φιλεί.
-Αν εδώ ήσουν, Χριστέ μου
δεν θα πέθαιν’ ο αδελφός μου.
Μα και πάλιν εγώ πιστεύω
και καλότατα ηξεύρω
ότι δύνασαι αν θελήσεις
και νεκρούς να αναστήσεις.
Τότε ο Χριστός δακρύζει
και τον Άδη φοβερίζει.!
Δεύρο έξω Λάζαρέ μου
φίλε και αγαπητέ μου.
Παρευθύς επελυτρώθη
ανεστήθη κι εσηκώθη
Τότε τον Θεόν δοξάζουν
και τον Λάζαρο εξετάζουν.
Πες μας, Λάζαρε, τι είδες
εις τον Άδην απού πήγες;
Είδα φόβους, είδα τρόμους,
είδα βάσανα και πόνους,
Δώστε μου νερό λιγάκι
να ξεπλύνω το φαρμάκι
της καρδιάς και των χειλέων
και μην μ’ ερωτάτε πλέον.
Του χρόνου πάλι να ‘ρθουμε,
με υγεία να σας βρούμε,
και ο νοικοκύρης του σπιτιού
χρόνια πολλά να ζήσει,
να ζήσει χρόνια εκατό
και να τα ξεπεράσει.
ο επουράνιος θεός.
Εν τη πόλει Βηθανία
Μάρθα κλαίει και Μαρία.
Λάζαρο τον αδελφό της
τον γλυκύ και καρδιακόν της.
Τον μοιρολογούν και λένε
τον μοιρολογούν και κλαίνε.
Τρεις ημέρες τον θρηνούσαν
και τον εμοιρολογούσαν
Και τη μέρα την Τετάρτη
κίνησε ο Χριστός για να ‘ρθει.
Τότε εβγήκε η Μαρία
έξω από τη Βηθανία
και εμπρός του γονατίζει
και τα πόδια του φιλεί.
-Αν εδώ ήσουν, Χριστέ μου
δεν θα πέθαιν’ ο αδελφός μου.
Μα και πάλιν εγώ πιστεύω
και καλότατα ηξεύρω
ότι δύνασαι αν θελήσεις
και νεκρούς να αναστήσεις.
Τότε ο Χριστός δακρύζει
και τον Άδη φοβερίζει.!
Δεύρο έξω Λάζαρέ μου
φίλε και αγαπητέ μου.
Παρευθύς επελυτρώθη
ανεστήθη κι εσηκώθη
Τότε τον Θεόν δοξάζουν
και τον Λάζαρο εξετάζουν.
Πες μας, Λάζαρε, τι είδες
εις τον Άδην απού πήγες;
Είδα φόβους, είδα τρόμους,
είδα βάσανα και πόνους,
Δώστε μου νερό λιγάκι
να ξεπλύνω το φαρμάκι
της καρδιάς και των χειλέων
και μην μ’ ερωτάτε πλέον.
Του χρόνου πάλι να ‘ρθουμε,
με υγεία να σας βρούμε,
και ο νοικοκύρης του σπιτιού
χρόνια πολλά να ζήσει,
να ζήσει χρόνια εκατό
και να τα ξεπεράσει.
Γιατί
λέγεται αγέλαστος ο Λάζαρος;
Σύμφωνα με τις γραφές, ο
Λάζαρος πέθανε και αναστήθηκε. Όσα είδε όμως στον άλλο κόσμο χαράχτηκαν στην
ψυχή του, και έτσι σύμφωνα με την παράδοση μετά την Ανάστασή του ήταν
αγέλαστος. Γέλασε μόνο μια φορά, όταν είδε κάποιον χωρικό να κλέβει μια στάμνα
από το παζάρι και να φεύγει. Η παράδοση λέει ότι ο Λάζαρος είδε το περιστατικό
και είπε:
«Βρε τον ταλαίπωρο. Για ιδέες τον πώς φεύγει με το κλεμμένο σταμνί.
Ξεχνάει ότι κι αυτός είναι ένα κομμάτι χώμα, όπως και το σταμνί. Το ‘να χώμα
κλέβει τ’ άλλο. Μα δεν είναι να γελούν οι πικραμένοι;» και χαμογέλασε.
Οι
μέρες που διανύουμε είναι δύσκολες όμως είναι βασικό να ευχαριστούμε το Θεό που
οι δικοί μας άνθρωποι είναι καλά και μπορεί να είμαστε αρκετό καιρό μέσα, αλλά
είμαστε μέσα στο σπίτι μας με τις οικογένειες μας. Ας αφήσουμε λοιπόν λίγο στην
άκρη το θυμό την αγανάκτηση και τα σενάρια επιστημονικής φαντασίας και ας απολαύσουμε
τα Πασχαλινά έθιμα έστω και από το σπίτι μας!
Καλό Πάσχα!
